هنگام حرف زدن درباره لوله‌کشی، اصطلاح PN اغلب به چشم می‌خورد. اما آیا واقعا می‌دانیم PN چیست و چرا این مفهوم در عرصه لوله‌کشی اهمیت زیادی دارد؟
PN، که اختصار فرانسوی Pression Nominale است، معادل فشار نامی یا فشار اسمی به حساب می‌آید. این مفهوم فشار مجازی را مشخص می‌کند که لوله می‌تواند تحمل کند و جزئی از تخصصی‌ترین اصطلاحات در حوزه لوله‌کشی است. در واقع، هر کسی که قصد دارد در این زمینه کار کند باید با این مفهوم کاملا آشنا باشد.
به طور کلی، هر قسمت از یک سیستم لوله‌کشی براساس خواص مکانیکی خود یک عدد نمایندگی به نام PN دارد. این کمیت عددی به عنوان معیار مرجع برای اجزای سیستم لوله‌کشی عمل می‌کند و بیشتر در سیستم‌های استاندارد اروپایی مثل DIN، EN، BS، ISO و غیره استفاده می‌شود. استاندارد ISO 7268 PN را یک عدد صحیح برای دسته‌بندی شیرآلات و انواع لوله‌ها از نظر فشار کاری تعریف می‌کند.
بر اساس استاندارد BS ISO 7268، PN یک نشانه الفبایی-عددی است که به عنوان یک مرجع استفاده می‌شود. این نشانه مرتبط با ظرفیت فشار/دمای اجزای سیستم لوله‌کشی است و خواص مکانیکی مواد سازنده و مشخصات ابعادی اجزا را در بر می‌گیرد.
PN در لوله پلی اتیلن
به تازگی، PN به عنوان یک مفهوم حیاتی در بحث لوله‌های پلی اتیلن بیان شده است. این مفهوم، که پس از سایز لوله پلی اتیلن بکار برده می‌شود، بیانگر حداکثر فشاری است که لوله می‌تواند تحمل کند. این لوله‌ها در فشارهای کاری (PN) متنوعی تولید می‌شوند و این فشار کاری تحت تحمل در دمای 20 درجه سانتی‌گراد است که بهترین شرایط عملکرد لوله‌های پلی اتیلن را نشان می‌دهد.
برای مثال، لوله DN63 PE100 PN16، که از ماده PE100 ساخته شده، دارای قطر داخلی 63 میلیمتر است و می‌تواند فشار 16 بار را تحمل کند. در این مثال، عدد 16 نشان‌دهنده فشار اسمی یا PN است و نشان می‌دهد که تا چه میزان فشار را این لوله تحمل می‌کند. از این رو، در صنعت لوله‌کشی، انتخاب لوله‌هایی با فشار اسمی مناسب برای کاربرد خاص خود حیاتی است.
اطلاعات مربوط به PN لوله‌های پلی اتیلن در جدول وزن و ضخامت لوله پلی اتیلن موجود است. این لوله‌ها تک جداره و در بازه PN4 تا PN25 تولید می‌شوند. جزئیات مربوط به این فشارها و مشخصات لوله‌هایی با PNهای متفاوت در جداول مشخصات وزنی قابل مشاهده است.
یکی از مشخصه‌های کلیدی برای تشخیص PN لوله‌های پلی اتیلن، ضخامت دیواره لوله است. افزایش PN به معنای افزایش ضخامت دیواره لوله است و در نتیجه، توانایی تحمل فشار بیشتری را به همراه دارد. بنابراین، در انتخاب لوله‌های پلی اتیلن، لازم است به نوع کاربرد و میزان فشار مورد نیاز توجه داشته باشیم.
لوله با PN بالا، با توجه به ضخامت بیشتر دیواره خود، قادر به تحمل فشارهای بالاتری است. این ویژگی آن‌ها را مناسب برای استفاده در شرایطی می‌کند که فشار زیادی وجود دارد، مثلا در صنعت، بخش‌هایی از زیرساخت‌های شهری، یا برای آبیاری باغ‌ها و مزارع در مقیاس بزرگ.
همچنین، لازم است در نظر داشت که بالا بردن PN به معنای افزایش وزن و هزینه لوله است. بنابراین، اگرچه لوله‌های با PN بالاتر قابلیت تحمل فشارهای بیشتری را دارند، ولی همیشه بهترین انتخاب نیستند. لازم است توازن مناسبی بین فشار مورد نیاز، وزن و هزینه لوله پیدا شود.
به همین دلیل، در هنگام انتخاب لوله برای یک پروژه خاص، یک مهندس لوله‌کشی باید نیازهای فشار مورد نظر، هزینه‌ها، شرایط محیطی و غیره را در نظر بگیرد تا لوله با PN مناسب را انتخاب کند.
در آخر، اهمیت فهم مفهوم PN را نباید کم‌رنگ کرد. چه برای مهندسین توانمند، کارکنان صنعت لوله‌کشی و حتی کاربران عادی، این دانش می‌تواند به یک انتخاب هوشمندانه و کارآمد برای نیازهای لوله‌کشی کمک کند. یادگیری این مفهوم پیچیده به ما کمک می‌کند تا لوله‌های بهینه‌تر، مقرون به صرفه‌تر و مطمئن‌تر را انتخاب کنیم.