استخرها، به عنوان مکان‌هایی که در آن‌ها شناوران در آب زلال و خنک به تندرستی جسم و روح خود می‌پردازند، همواره به عنوان مراکز تفریحی و ورزشی پرطرفدار شناخته شده‌اند. این مکان‌های آبی، از محیط‌های خصوصی در خانه‌ها و ویلاها گرفته تا مراکز عمومی همچون هتل‌ها و مراکز تفریحی، به شکل‌های متنوعی بنا می‌شوند. اما نکته کلیدی در این میان، توجه به سلامت و امنیت شناگران است که نیازمند بهره‌برداری از تجهیزات مناسب و باکیفیت است. در این نوشتار، به شرح و تبیین تجهیزات اصلی مورد نیاز برای برقراری و حفظ ایمنی در استخرها پرداخته‌ایم. با ما در نگین پلیمر همراه باشید در این مقاله برای شناخت بهتر با تجهیزات استخر.
مهم‌ترین تجهیزات لازم برای احداث و نگهداری استخر چیست؟
در عالم تجهیزات استخر، ما شاهد یک دنیای وسیع از وسایل و ابزارهای گوناگون هستیم که هر یک نقش مهمی در تضمین کیفیت آب و ایمنی شناگران ایفا می‌کنند. از مهم‌ترین دسته‌های این تجهیزات می‌توان به دستگاه‌های تصفیه و ضدعفونی آب اشاره کرد که شامل فیلترهای تصفیه، دستگاه‌های کلرزنی، جاروهای مخصوص استخر، سیستم‌های UV برای از بین بردن باکتری‌ها و ازن زن‌ها هستند. علاوه بر این، سیستم‌های گرمایشی آب استخر نیز از اهمیت بسزایی برخوردارند و در انواع و مدل‌های مختلف تولید و عرضه می‌شوند.
پمپ‌ها نیز بخش جدایی‌ناپذیری از سیستم استخر محسوب می‌شوند و وظیفه تامین فشار و گردش مناسب آب را بر عهده دارند. این دستگاه‌ها توسط شرکت‌های داخلی و بین‌المللی معتبر تولید می‌شوند و در انواع مختلف برای مصارف متفاوت به بازار عرضه می‌گردند. به علاوه، استخرها به سیستم‌های گرمایشی متنوعی نیاز دارند که در برندها و ظرفیت‌های گوناگون موجودند و به حفظ دمای مناسب آب کمک می‌کنند.
فیلتر استخر:
فیلتراسیون استخر، یک روند حیاتی است که در آن، آلاینده‌ها و ناخواسته‌های معلق در آب از بین می‌روند. این فرآیند حساس و دقیق به وسیله فیلترهای متنوعی انجام می‌شود که در سه دسته‌ی اصلی زیر قرار دارند:
- فیلتر دیاتومه برای استخر: این فیلترها که در میان سایرین، کارایی برتری دارند، می‌توانند ذراتی با اندازه 10 تا 20 میکرون را جذب کنند. خاک دیاتومه، که از فسیل‌های کوچک دریایی با پوسته‌های سیلیسی تشکیل شده و بی‌اثر از نظر شیمیایی است، در این فیلترها به کار می‌رود. خاک دیاتومه درون فیلتر نریخته می‌شود بلکه از طریق استرینر (موگیر) به پمپ تصفیه اضافه می‌شود. همچنین، افزایش بیش از اندازه فشار روی گیج فیلتر نشان‌دهنده نیاز به تمیزکاری یا Back wash است. پس از هر بار شست‌وشو، فیلتر باید دوباره با خاک دیاتومه پر شود.
- فیلتر شنی برای استخر: این نوع فیلتر، که بیشترین کاربرد را در میان انواع فیلترهای تصفیه دارد، از سیلیس دانه‌بندی شده برای تصفیه آب استفاده می‌کند و سنگینی زیادی دارد. فیلترهای شنی با مخازنی از فلز، فایبرگلاس یا کامپوزیت ساخته می‌شوند، که نوع فلزی آن‌ها در اندازه‌های بزرگتر و برای تحمل فشارهای بیشتر تولید می‌شود.
- فیلتر کاتریجی برای استخر: این فیلترها برای استخرهایی که نیاز به چرخش زیاد آب ندارند و ظرفیت فیلتراسیون کمتری لازم دارند، مناسب هستند. آن‌ها بیشتر در استخرهای خانگی کوچک و مراکز درمانی به کار می‌روند و برای استخرهای بزرگتر کاربرد ندارند. یکی از ویژگی‌های برجسته فیلترهای کاتریجی، استفاده از آن‌ها در جاروهای دستی استخر با قدرت موتور تا 2HP است. این فیلترها آب را همزمان با جاروکشی کف استخر تصفیه کرده و به استخر بازمی‌گردانند، از دورریز آب جلوگیری کرده و آب تمیز را به استخر بازمی‌گردانند.
جارو استخر:
جاروهای استخر به عنوان ابزارهای کلیدی در حفظ پاکیزگی و زلالی آب استخرها شناخته می‌شوند. این دستگاه‌ها نه تنها برای پاک‌سازی آب استخر از مواد ته‌نشین شده کاربرد دارند، بلکه در جلوگیری از ایجاد جلبک و آلودگی‌های مختلف بر روی دیواره‌ها و کف استخر نیز موثرند. در این نوشته به بررسی سه مدل اصلی جاروهای استخری پرداخته‌ایم:
- جاروی دستی استخر: این نوع جارو در دو مدل با و بدون فیلتر تصفیه طراحی می‌شود و متناسب با نیاز مشتریان از نظر قدرت پمپ و طول شلنگ سفارشی ساخته می‌شود. جاروهای دستی بدون فیلتر تصفیه، آب کشیده شده از استخر را به اسکیمر هدایت می‌کنند تا پس از تصفیه، دوباره به استخر بازگردانده شوند. در صورت نبود اسکیمر، آب به خارج از استخر هدایت می‌شود. اما در جاروهای دستی با فیلتر تصفیه، آب مستقیما به فیلتر جارو دستی هدایت شده و پس از تصفیه فیزیکی، مجددا به استخر باز می‌گردد.
- جاروی نیمه اتوماتیک استخر: این نوع جارو با اتصال به پمپ تصفیه یا اسکیمر استخر، به صورت خودکار در کل کاسه استخر حرکت می‌کند و ذرات معلق در آب و آلودگی‌های موجود در بدنه و کف استخر را پاک‌سازی می‌نماید.
- جاروی تمام اتوماتیک استخر (جاروی رباتیک): جاروهای رباتیک، با موتور قوی و بدنه‌ای سبک، به طور خودکار روی سطوح مختلف استخر حرکت کرده و عملیات پاک‌سازی را انجام می‌دهند. این جاروها بدون نیاز به کنترل انسانی، آب را از کف و دیواره‌های استخر می‌مکند و پس از تصفیه فیزیکی توسط فیلترهای داخلی، آب را دوباره به استخر وارد می‌کنند، که در نتیجه از هدر رفتن آب جلوگیری می‌شود.
کاربرد و برتری لوله‌ها و اتصالات UPVC در استخر و جکوزی
در دنیای پیچیده و تخصصی تاسیسات استخر و جکوزی، لوله یو پی وی سی و اتصالات UPVC به عنوان گزینه‌ای درجه یک و برتر در میان متخصصین شناخته می‌شوند. با وجود اینکه قیمت این نوع لوله‌ها از سایر گزینه‌ها کمی بالاتر است، اما مزیت‌های بی‌شمار آن‌ها، این افزایش هزینه را به طور کامل توجیه می‌کند. مقاومت بالا و دوام طولانی‌مدت لوله‌ها و اتصالات UPVC، که نتیجه استفاده از مواد اولیه با کیفیت است، حتی با گذشت زمان نیز تغییر نمی‌کند. به علاوه، این لوله‌ها به دلیل انعطاف‌پذیری کم، در برابر نشتی در محل‌های اتصال بسیار مقاوم هستند.
بیشتر بخوانید: لوله فشار قوی upvc و مزایا کاربردی آن در استخر و جکوزی
یکی دیگر از ویژگی‌های برجسته UPVC، مقاومت فوق‌العاده آن در برابر مواد شیمیایی است که احتمال رسوب گرفتگی و آسیب دیدگی در این لوله‌ها را به شدت کاهش می‌دهد. این خصوصیت، برای استفاده در محیط‌هایی مانند استخر و جکوزی که معمولا با مواد شیمیایی مختلف سروکار دارند، حائز اهمیت فراوان است. علاوه بر این، تحمل دمایی بالای این لوله‌ها امکان استفاده از آن‌ها در تاسیسات جکوزی‌های داغ را فراهم می‌آورد. همچنین، زبری سطح پایین این لوله‌ها به حداقل رساندن افت فشار کمک می‌کند که این خود یکی از ویژگی‌های مهم و کاربردی آن‌ها به شمار می‌رود.
سرعت بالای نصب و کاهش صدای عبور جریان آب در این لوله‌ها از دیگر مزایای بارز این نوع لوله و اتصالات است. این ویژگی‌ها، علاوه بر آسان‌تر کردن فرآیند نصب، تجربه‌ای آرام‌تر و کم‌صداتر را برای کاربران فراهم می‌آورد.
در بازار، انواع شیرآلات باکیفیت ساخته شده از جنس UPVC موجودند که این امکان را می‌دهد تا کلیه تاسیسات و تصفیه‌خانه‌های استخر و جکوزی از این جنس واحد بهره‌مند شوند. استفاده از یک جنس واحد در کلیه تاسیسات، علاوه بر افزایش زیبایی ظاهری و بهبود کیفیت اجرا، به کاهش هزینه‌های ناشی از تغییر مواد نیز کمک می‌کند.
پمپ آب استخر
در قلب هر استخری، پمپ تصفیه آب با عنوان “پمپ استخر” یا “Pool Pump” نقشی اساسی ایفا می‌کند. این دستگاه، همچون قلبی که خون را در بدن پمپ می‌کند، با مکش آب از درون استخر، آن را به دامنه‌ای از فیلترها و تجهیزات ضدعفونی کننده هدایت می‌کند و پس از تصفیه، آب پاک و تازه را دوباره به آغوش استخر بازمی‌گرداند.
انتخاب پمپ برای هر استخر، کاری دقیق و حساب‌شده است که بر پایه دو پارامتر کلیدی فشار (هد) و حجم آب (دبی) استوار است. برای محاسبه این دو عامل، باید به دو مولفه اساسی افت فشار و حجم آبی که در هر دقیقه از فیلتر عبور می‌کند، توجه کرد.
از سوی دیگر، در مسیر ورودی پمپ، یک صافی یا استرینر از جنس چدن یا پلاستیک فشرده (باکالیت) به کار برده می‌شود. این قطعه بسیار مهم، نقش فیلتر اولیه را دارد و آلودگی‌های فیزیکی مانند برگ، مو و سایر ذرات را پیش از ورود به پمپ جذب می‌کند. این کار، از گرفتگی و آسیب دیدن پمپ جلوگیری می‌کند و اطمینان می‌دهد که آب در گردش در سیستم تصفیه به صورت مطلوب و بدون وقفه حرکت کند.
به این ترتیب، پمپ استخر نه تنها یک تجهیز مکانیکی معمولی نیست، بلکه نقشی حیاتی در تضمین سلامت و پاکیزگی آب استخر دارد، و انتخاب مناسب آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
روش‌های پیشرفته ضدعفونی آب در استخرها
به منظور بهره‌برداری مطلوب از استخرها، یکی از ملزومات اساسی داشتن آبی زلال و عاری از آلودگی است. در حقیقت، آبی که در حدود استانداردهای شیمیایی قرار داشته باشد و تعادل لازم را داشته باشد، همواره شفاف و بدون بوی ناخوشایند خواهد بود. آب استخر، که به عنوان حلالی برای حل کردن مواد معدنی و آلی عمل می‌کند، باید به گونه‌ای باشد که نه خورنده باشد و نه رسوب‌زا. در این راستا، تجهیزات مدرن و موثری برای ضدعفونی آب استخر در سه دسته اصلی طبقه‌بندی می‌شوند:
- کلرزنی: کلر، که در فرم‌های متنوعی مانند پودر، قرص، مایع یا گاز موجود است، با افزودن به آب استخر و واکنش با مولکول‌های هیدروژن و اکسیژن در آب، دو ماده گندزدا به نام‌های اسید هیپوکلریک و هیدروکلریک تولید می‌کند. این دو ماده، با خاصیت ضدعفونی‌کنندگی قوی خود، میکروارگانیزم‌های مضر موجود در آب را از بین می‌برند. با گذشت زمان و تحت تاثیر نور خورشید، این مواد اسیدیته خود را از دست داده و خنثی می‌شوند.
- ازن‌زنی: ازن به عنوان یک راهکار موثر برای ضدعفونی آب استخر، بدون ایجاد عوارضی چون سوزش چشم یا مشکلات تنفسی که ممکن است در اثر استفاده از کلر پیش آید، به کار می‌رود. انواع دستگاه‌های ازن‌زن با ظرفیت‌های گوناگون برای این منظور تولید و عرضه می‌شوند. با این حال، ازن به تنهایی به عنوان یک ماده شیمیایی بسیار سمی و فرار، معمولا به عنوان تنها عامل ضدعفونی‌کننده به کار نمی‌رود، بلکه به صورت تکمیلی با کلر استفاده می‌شود.
- لامپ‌های UV: استفاده از لامپ‌های تولیدکننده اشعه ماوراء بنفش، یا UV، روش دیگری برای ضدعفونی آب استخر به شمار می‌رود. در این روش، آب استخر با عبور از محفظه‌ای که در آن لامپ‌های UV قرار دارند، تحت تابش اشعه UV قرار گرفته و به این ترتیب ضدعفونی می‌شود. موفقیت این روش به گردش مناسب آب استخر در معرض اشعه‌های UV بستگی دارد تا عملیات ضدعفونی به بهترین شکل ممکن صورت گیرد.
استراتژی‌های گرمایشی برای استخر
در جهانی که استخرهای سرپوشیده به عنوان مکان‌هایی برای تقویت سلامتی و تسکین روح به شمار می‌روند، داشتن یک سیستم گرمایشی قابل اعتماد و کارآمد امری ضروری است. بر اساس تحقیقات، دمای ایده‌آل برای آب استخر بین 27 تا 29 درجه سانتی‌گراد است. در این نوشتار، به بررسی و معرفی روش‌های گرمایشی مختلفی که در این زمینه کاربرد دارند پرداخته‌ایم.
- پکیج‌های گرمایشی استخر: پکیج‌های گرمایشی، چه نوع گازی و چه برقی، به عنوان ابزارهایی کارآمد برای گرمایش آب استخرها تا حجم 90 متر مکعب شناخته می‌شوند. این سیستم‌ها قادرند آب استخر، جکوزی، رادیاتورها و آب گرم مصرفی را بدون نیاز به موتورخانه مجزا و لوله‌کشی‌های پیچیده گرم کنند. عملکرد آن‌ها به این ترتیب است که با عبور آب از داخل پکیج، گرمای ناشی از بویلر به آب منتقل می‌شود، در نتیجه نیاز به سیستم‌های گردش آب پیچیده کاهش می‌یابد.
- گرمایش خورشیدی استخر: سیستم‌های گرمکن خورشیدی آب استخر، با استفاده از انرژی خورشید، حرارت مورد نیاز برای گرم شدن آب استخر را تامین می‌کنند. این روش، که از منابع تجدیدپذیر انرژی بهره می‌برد، نه تنها موثر است بلکه به حفظ محیط زیست نیز کمک می‌کند.
- گرمایش استخر با دیگ و مبدل‌های حرارتی: این روش گرمایشی شامل جریان یافتن آب گرم تولید شده توسط دیگ در مبدل‌های حرارتی است. آب استخر نیز درون این مبدل‌ها جریان یافته و از طریق تبادل حرارت، گرم می‌شود. این فرایند، که تلفیقی از فناوری و کارایی است، به طور موثری به گرم شدن آب استخر کمک می‌کند.
تهویه هوای پیشرفته
تهویه مطبوع در استخرهای سرپوشیده، یکی از عوامل اساسی برای تضمین سلامتی و آسایش شناگران است. هوای تازه و مناسب برای تنفس نه تنها به شناگران امکان می‌دهد که به راحتی نفس بکشند، بلکه در حفظ تعادل رطوبت و دمای محیط داخل استخر نیز نقشی حیاتی دارد. گونه‌های متفاوتی از سیستم‌های تهویه مطبوع در استخرهای سرپوشیده مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. در طراحی این سیستم‌ها، ملاحظاتی چون کنترل رطوبت در فضای داخلی سالن، گرمایش هوای داخل استخر، تعیین نرخ تهویه مطبوع برای اطمینان از کیفیت هوای داخل، چگونگی توزیع هوا در فضای داخلی، و طراحی کانال‌ها و محل قرارگیری دریچه‌های توزیع هوا باید به دقت بررسی و اعمال شوند.
بهبود کیفیت هوا با رطوبت‌گیرهای استخر:
رطوبت‌گیرها در استخرهای سرپوشیده، نقشی کلیدی در کاهش رطوبت ناخواسته و جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها دارند. این دستگاه‌ها، که در ظرفیت‌های متفاوت و با یا بدون کویل گرمایشی تولید و عرضه می‌شوند، رطوبت را به یکی از سه روش زیر از بین می‌برند: اول، با استفاده از نمک‌های جاذب رطوبت؛ دوم، از طریق سطوح سرد که مکانیسم‌های رطوبت‌گیری مکانیکی و ترمودینامیکی را به کار می‌گیرند؛ و سوم، با استفاده از یونیزه کردن هوا، که معمولا در رطوبت‌گیرهای الکتریکی به کار می‌رود. این روش‌ها هر کدام به نوبه خود می‌توانند به طور موثری به حفظ محیطی سالم و راحت در استخرهای سرپوشیده کمک کنند.
زیباسازی استخر:
استخرها، علاوه بر کاربرد ورزشی و تفریحی‌شان، می‌توانند با بهره‌گیری از عناصر زیبایی‌شناختی نظیر آب‌نماها و فواره‌ها، به فضاهایی دل‌نواز و دیدنی تبدیل شوند. آب‌نماها و فواره‌ها، با طرح‌ها و ابعاد مختلفی که دارند، نه تنها به زیبایی بصری استخرها می‌افزایند بلکه با ایجاد صدای آرامبخش جریان آب، فضایی معنوی و آرامش‌بخش را پدید می‌آورند. در انتخاب این عناصر، متناسب‌سازی با فضای استخر و محیط اطراف آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
چراغ‌های استخر: چراغ‌های استخر، به‌عنوان یکی از اجزای کلیدی در زیباسازی فضای شبانه استخرها، نقش مهمی ایفا می‌کنند. این چراغ‌ها که هم به صورت روکار و هم توکار قابل نصب هستند، در انواع تک‌رنگ و چندرنگ (RGB) و با توان‌های الکتریکی گوناگون تولید می‌شوند، و به استخرها شکوه و جلوه‌ای دوچندان می‌بخشند.
دایو و سرسره‌های استخر: دایوها و سرسره‌های استخر از دیگر عناصری هستند که به فضای استخرها هیجان و شادابی می‌افزایند. این تجهیزات، چه در ابعاد کوچک و ساده برای کودکان و چه در مدل‌های بزرگتر و پیچیده‌تر برای بزرگسالان، فضایی پرشور و مفرح را در استخرهای تفریحی به وجود می‌آورند. در انتخاب این تجهیزات، توجه به ابعاد و ظرفیت استخر و همچنین میزان حجم آب موجود در آن برای تضمین امنیت و لذت بهینه، حائز اهمیت است.